ҚазҰУ кампусында дұрыс әрі қолжетімді тамақтану: зерттеу нәтижелеріFarabi University

51

ҚазҰУ кампусында дұрыс әрі қолжетімді тамақтану: зерттеу нәтижелері

3 сәуір, 2025

 

Қазақ ұлттық университеті (ҚазҰУ) Әл-Фараби атындағы социологиялық зерттеу жүргізді, оның нәтижелері студенттерге арналған сау және қолжетімді тамақтану мәселелерін зерттеу мақсатында 2025 жылдың наурыз айында жүргізілген. Бұл зерттеу студенттердің тамақтануындағы негізгі тенденциялар мен мәселелерді анықтап, олардың шешу жолдарын көрсетуге мүмкіндік берді.

Студенттер қалай тамақтанады? Сауалнама нәтижелері бойынша, сұралған студенттердің 83,8%-ы университеттің асханалары мен кафелерінде жиі тамақтанады. Олардың 23%-ы күнделікті асханада тамақтанады, бұл 2015 жылмен салыстырғанда екі есеге көп. Алайда 16,2% респонденттер кампус ішінде тамақтанбайтынын айтты. Бұл жағдайдың әртүрлі себептері бар, олардың арасында қаржылық қиындықтар мен ұсынылған тағамдардың сапасы мен әртүрлілігіне деген қанағаттанбаушылық бар.

 

Негізгі аспектілер

Нтижелер

Кампуста тамақтану қажеттілігі

83,8% студент университеттің асханалары мен кафелерінде жиі тамақтанады.

23% студент асханада күнделікті тамақтанады, бұл 2015 жылмен салыстырғанда екі есе көп.

16,2% респонденттер кампус ішінде тамақтанбайды.

Тамақтану талғамы

- Пісірмелер – 22,81%
- Екінші тағамдар – 17,2%
- Фастфуд – 13,91%
- Диеталық тағамдар – 3,1%
- Вегетариандық тағамдар – 11,7%
- Глютенсіз тағамдар – 7,4%

Бағаның қолжетімділігі

53,1% студент бағаға көңілі толмайды, бұл 2015 жылмен салыстырғанда өскен.

Ұсыныстар

- Бағаны төмендету – 26,31%
- Ассортиментті кеңейту және дұрыс тамақтануды қамтамасыз ету – 20,62%
- Тағам сапасын жақсарту – 7,7%
- Инфрақұрылымды модернизациялау

Тұрақты даму мақсаттары (ТДМ)

ТДМ 3 («Денсаулық және әл-ауқат») және ТДМ 12 («Жауапты тұтыну және өндіріс») ескеріледі.

Ұсынылған шешімдер

- Теңдестірілген мәзір енгізу
- Икемді баға саясатын енгізу
- Инфрақұрылымды жаңарту

 

 Студенттердің тамақтану талғамы. Студенттер арасында ең танымал тағам – бұл пісірмелер, оларды 22,81% студент таңдайды. Дәстүрлі екінші тағамдарды тек 17,2% студент тұтынады, ал фастфуд 13,91%-ды құрайды. Сонымен бірге, респонденттердің тек 3,10%-ы диеталық тағамдарды таңдаған болар еді, егер олар ұсынылса, ал вегетариандық және глютенсіз мәзірге деген қажеттілік сәйкесінше 11,7% және 7,4% құрады. Зерттеу көрсеткендей, студенттік асханалар көбінесе студенттердің тамақтану ерекшеліктерін ескере отырып, теңдестірілген және арзан тағамдар ұсынады, бірақ олар сау тамақтану нормаларына сәйкес болуға тырысуы тиіс.

     Бағаның қолжетімдігі. Сұралғандардың жартысынан көбі (53,1%) университет асханаларындағы баға деңгейіне көңілі толмайтынын білдірді. Бұл көрсеткіш 2015 жылмен салыстырғанда өскен, яғни баға саясатын қайта қарау қажеттілігін көрсетеді.

     Нені жақсарту керек? Респонденттердің ұсыныстары арасында бағаны төмендету (26,31%), ассортиментті кеңейту және дұрыс тамақтанудың қолжетімділігін арттыру (20,62%), сондай-ақ тағам сапасын жақсарту (7,7%) ұсыныстары болды. Сонымен қатар, респонденттер инфрақұрылымды модернизациялаудың қажеттілігін атап өтті.

     Айта кету керек, «Баршаға кампуста сау және қолжетімді тамақтануды қамтамасыз ету» стратегиясының жүзеге асырылуы, оның бір бөлігі болып табылатын бұл зерттеу, Біріккен Ұлттар Ұйымының бірнеше Тұрақты даму мақсаттарымен (ТДМ) тікелей байланысты: ТДМ 3 («Денсаулық пен әл-ауқат») – фастфудты көп тұтыну мен теңдестірілген тамақтың жетіспеушілігі университет асханаларында тамақтанудың сапасын жақсарту мен ақпараттық кампаниялар жүргізудің қажеттілігін көрсетеді. ТДМ 12 («Жауапты тұтыну және өндіріс») – тұрақты тұтыну принциптерін енгізу, мысалы, жергілікті өнімдерді пайдалану және азық-түлік қалдықтарын азайту кампус ішіндегі тамақтануды экологиялық таза әрі қолжетімді етеді.

     Зерттеу нәтижелері студенттік тамақтану қажеттіліктерінің сақталып қалғанын, бірақ оны студенттердің сұраныстарына сәйкес өзгерту қажет екенін көрсетті. Теңдестірілген мәзір, икемді баға саясаты және асханалардағы жағдайды жақсарту студенттердің тамақтануын тек қолжетімді ғана емес, сонымен қатар денсаулыққа пайдалы етуге көмектеседі, әрі ол тұрақты даму принциптеріне сай болады. Кешенді тәсіл арқылы университет студенттердің тамақтануын тек оқу процесінің бір бөлігі емес, олардың денсаулығы мен әл-ауқаты туралы қамқорлықтың толыққанды бір бөлігі ретінде қамтамасыз етуге бағытталған.

Әлеуметтанулық зерттеулер және әлеуметтік инжиниринг орталығы