?ытайтанушы ?алым Н?р?алы? Абдыра?ын к?не д?у?рден ?аз?рг? заман?а дей?нг? ?ытай ?дебиет?н ж?йелеген ?ш к?тап жарияладыFarabi University

51福利

?ытайтанушы ?алым Н?р?алы? Абдыра?ын к?не д?у?рден ?аз?рг? заман?а дей?нг? ?ытай ?дебиет?н ж?йелеген ?ш к?тап жариялады

11 желто?сан, 2025

    ?л-Фараби атында?ы ?аза? ?лтты? университет?н?? Шы?ыстану факультет? ?ытайтану кафедрасыны? PhD докторы Н?р?алы? Абдыра?ынны? жа?а ?ш к?табы жары? к?рд?. Б?л ?ылыми монографияны? б?р?нш? к?табында к?не ?ытай ?дебиет? толы?ымен ?арастырылып, жан-жа?ты зерделен?п ?ылыми т?рде талданды.
      ?ытайды? барлы? патшалы? кез??дег? ?дебиетке талдау жасалып, онда?ы ?аламгерлер шы?армаларыны? к?не ?ытай т?л?ндег? т?п н?с?асынан ?з?нд? келт?р?л?п, аудармасы ?оса бер?лед?. Аталмыш е?бек ?ытайтану ба?ытында?ы ?зденуш?лер мен ?дебиет с?йер жалпы о?ырман ?ауым?а арнал?ан. ?ытай ?дебиет?н?? к?не д?у?р? (上古), орта к?не д?у?р? (中古), ж?не кей?нг? к?не д?у?р? (近古) жан-жа?ты зерделен?п талданды. 
      Ек?нш? к?тапта (1840–1917) — Апиын со?ысынан Ресейде бол?ан ?азан т??кер?с?не дей?нг? таяу заман ?дебиет ж?не (1917-1949) дей?нг? ?ытай ?аз?рг? заман ?дебиет? ?арастырылды.
       Со??ы к?тап осы заман ?ытай ?дебиет?нде реформа мен ашы? ес?к саясаты кезе??нде (1978—2025) ?дебиетте б?рын-со?ды болма?ан ерк?нд?кке ?ол жетк?зген кезе?д? баяндайды. 1978 жылдан кей?н “Жаралы ?дебиет” (伤痕文学) а?ымы пайда болды. Лю Синь Уды? “Сынып жетекш?с?”, Лу Синьхуа “Жара” шы?армалары “М?дени революцияны?” халы??а тиг?зген зиянын к?рсет?п, тарихи шынды??а назар аудартты. Кей?ннен “Рефлексиялы? ?дебиет” (反思文学) ?ткенн?? тере? себептер?н зерттеуге бет б?рды, ал “Реформа ?дебиет?” (改革文学) жа?а заманны? ?леуметт?к ?згер?стер?н талдау?а к?р?ст?. 
        Б?л а?ымдар тарихты? тыйым салын?ан шекарасын ал?аш болып б?зды; т?манды поэзия (朦胧诗) модернист?к эстетика ар?ылы жеке адамды? ?нд? ?айта ??растырды. Лу Яо, Чэнь Чжунши, Цзя Пинва сек?лд? жазушылар реализмд? тере?детсе, ал Мо Янь, Юй Хуа, Су Тун, С?н Шуе баста?ан ?аламгерлер «авангард ?дебиет?» ?оз?алысын ?р?стет?п, баяндау т?с?лдер? мен т?лд?к т?ж?рибелер ар?ылы роман?а жа?а к?з?арас ?келд?. То?саныншы жылдардан бастап нары?ты? экономиканы? ?рлеу? ?дебиетт? к?пт?рл?л?кке ба?ыттады: ?ала прозасы, ?йелдер жазуы, фантастика сек?лд? жа?а арналар ?алыптасып, ?дебиет ?з болмысына оралу мен шынайылы??а ?н ?ату арасында жа?а м?мк?нд?ктер тапты.
     XXI ?асыр?а ?адам бас?анда, ?ытай ?дебиет? б?рын?ыдан да ашы? ?р? аралас сипат?а ие болды. 2000 жылы эмигрант жазушы Гау Ши?жиянн??. 2012 жылы Мо Яньны? Нобель ?дебиет сыйлы?ын алуы – ?ытай ?дебиет?н?? ?лемд?к де?гейде мойындалуыны? ай?а?ы болды. «?ш дене» сия?ты фантастикалы? шы?армалар с?тт? т?рде  шы??ан. Онда?ы м?дениеттер а?асында бол?ан ?а?ты?ыстар тамаша баяндал?ан.